ЗЫНДАН ТУРАЛЫ НЕ БІЛЕМІЗ?

• Шымкент қаласы, Әл-Фараби ауданы

Зындан – көне дәуірден бері белгілі болған түрме немесе жаза өтеу орны. Ол әдетте жер астынан қазылып, қараңғы әрі тар қуыстардан тұрды. Мұндай орындарда қылмыс жасағандар, жау тұтқындары немесе мемлекетке қарсы шыққан адамдар қамалған. Зынданның басты ерекшелігі – ауа кірмейтін, жарық түспейтін тұйық кеңістік болуы.

Көшпелі қоғамдарда да зындан қолданылған. Ортағасырлық қалаларда билікке қарсы шыққандарды немесе ауыр қылмыс жасағандарды осындай жерлерге отырғызған. Зындандағы жағдай өте ауыр еді: суық, тамақтың тапшылығы, жарықсыздық пен еркіндіктің болмауы адамға үлкен азап әкелген.

Бүгінде зындан – тарихтың бір бөлігі. Қазақстан аумағындағы ескі қалаларда, әсіресе Түркістан, Тараз сияқты өңірлерде зындан орындарының қалдықтары сақталған. Олар өткен дәуірдің қатаң тәртібі мен әділдікке деген түсінігін көрсетеді.

Зындан туралы білу – халқымыздың тарихындағы әділдік жүйесінің қалай қалыптасқанын, заң мен жаза түрлерінің қандай болғанын түсінуге көмектеседі.

Динара ҚОСМҰРАТ